Eleştiri, bir durumun, eserin ya da olayın olumlu ya da olumsuz yanlarının belirtilmesidir. Uzman bir kişi tarafından yorumlanarak bilgiler verilmesi sürecidir. Eleştiri sadece olumsuz olacak diye bir kural yoktur; olumlu eleştiriler de mümkündür. Şimdi bazı eleştiri örneklerine bakalım.

Umberto Eco'nun "Gülün Adı" romanı, bir masa başı romanı olarak tanımlanabilir. Eco da bunu kabul etmektedir. Romanı bitirdiğinizde karakterler aklınızda kalmaz; romanı asıl sürükleyici kılan polisiye öykü yanıdır. Ancak polisiye öykü, bir kez okunup düğümleri çözüldüğünde, ikinci bir kez okumak ilgi çekici olmaz. Yine de "Gülün Adı" şanslı bir romandır. Çok satacak, çok okunacak ve hakkında çok konuşulacak bir roman; ancak tekrar tekrar okuma isteği uyandırmayacak.

Yazar, bu eserinde toplumun bir gerçeğini belirtmek istemiştir. Bir çevreyi görmüş, bu çevrenin insanlarını biliyor ve tanıyor. Ancak romanı okuyup bitirdikten sonra zihnimizde sadece bazı olaylara ait izler kalıyor. Yazarın tutumu ve öfkesi ise yergici. Yazarın tutumunu ve öfkesini doğru buluyor ve okuyucu olarak katılıyoruz. Ancak bu kitabı deneme ile röportaj arasında kalmaktan kurtaramıyoruz. Daha doğrusu, bir roman tadı alamıyor ve bu ikilem arasında kalıyoruz.

Bu televizyon dizileri gerçekten onaylanamaz nitelikte. Toplum ahlakını yerle bir ediyorlar ve insanların aklına olmayacak şeyleri yerleştiriyorlar. Gelenek ve göreneklerimize tamamen aykırı ilişkilerden ve yaşam tarzlarından bahsediyorlar. Gençler ve özellikle çocuklar bundan çok kötü etkileniyor. "İzletme o zaman" diyenleri duyabiliyorum. Ancak bu programlar saat sekizde hatta beşte yayınlanıyor. Bu saatte çocukları nasıl uyutayım, nasıl engel olayım? Bir noktada artık söz geçiremiyorsunuz. Hangi kanalı açsanız aynı saçmalıklar. Eğitici hiçbir program yayınlanmıyor maalesef. Okullarla ilgili dizilerde öğrenciler öğretmene bağırıyor ve bu gayet normal gibi karşılanıyor. Çocuklar okula gidince bunu rahatlıkla yapıyor ve bu programlardan yüz buluyorlar. Bu programların yapılmaması gerektiğini, yapılmak zorunda ise geç saatlere konulması gerektiğini düşünüyorum.

Yeni şarkıcıların şarkılarında ne demek istediklerini anlamakta zorlanıyorum. Eskiden şarkılarda sevgi, özlem, ayrılık, kırgınlık anlatılırdı. Şimdi ise kim ne diyor, anlamıyorum. Üç beş kelimeyi bir araya getiren, şarkı yaptığını sanıyor. Anlamsız kelime topluluklarından başka bir şey değil şimdiki şarkılar. Anlamı ne diye soracak olsan, şarkıyı yazan kişi bile açıklayamaz. Evet, bunu gayet rahat söylüyorum çünkü yeni oluşturulan şarkılar, hiçbir anlamı olmayan harf topluluklarından başka bir şey değil. Biraz daha anlaşılır ve duygu içeren şarkılara yönelmek her şeyi çok daha güzel yapacak. Tabii asıl anlamadığım, bu şarkıları delice son ses dinleyenler ve söyleyenler. Demek ki onlar da kalabalığa uymaya çalışıyor ve şarkı sözlerinden çok söyleyenin namına bakıyorlar.

Eleştiri, hem olumlu hem de olumsuz yönleriyle değerlendirildiğinde bir eserin ya da olayın daha iyi anlaşılmasına katkı sağlar. Özellikle uzman kişiler tarafından yapılan eleştiriler, toplumsal ve sanatsal gelişime büyük katkı sağlar. Eleştiri kültürünün geliştirilmesi, daha bilinçli ve eleştirel düşünebilen bireyler yetiştirilmesine yardımcı olacaktır.